 ul. Świętokrzyska 2, 07-410 Ostrołęka, tel. 029 764 58 30, email: biuro@kurpie.org |
ul. Świętokrzyska 2, 07-410 Ostrołęka, tel. 029 764 58 30, email: biuro@kurpie.org |
| Aktualności | Galeria | Dołącz do nas | Kontakt | |
|
|
Kurpie
Kurpie - krótko samochodem w jeden dzień.
Jeden dzień na Kurpiach
Trasa turystyczna samochodowa Ostrołęka – Nowogród – Łyse – Myszyniec – Czarnia – Baranowo – Kadzidło - 125 km „Ej Kurpiku! Ej Kurpiku ! Na co strzelby mas ? – Abym bronił mej ojczyzny Kiedy przyjdzie czas. Jakże bronić będziesz kraju, gdy siedzisz wśród drzew? Ej, niejeden Kurp już oddał Za Ojczyznę krew. Ho! – zapada wróg w głąb puszczy A tu nagle: stój! Zza pni drzewnych, od wykrótów Leci kulek rój. Hej, nie damy naszej puszczy Obcemu do rąk. Bronić będziem chat i pola I tych naszych łąk.” Pragniemy zaprosić Państwa do poznania Kurpi – krainy, położonej między rzeką Narwią, Orzycem, Pisą i od strony północnej granicą Mazur. Region ten, nazywany Puszczą Kurpiowską lub Zieloną, zamieszkuje od kilkuset lat lud puszczański. Słynie on z niezwykłej waleczności i odwagi, czemu dawał wyraz w czasie potopu szwedzkiego, powstań narodowych oraz wojen światowych. O Kurpiach pisano wiersze i śpiewano pieśni. Poprzez zamieszkiwanie pośród trudnodostępnej puszczy, na uboczu kraju – wykształciła się tu bogata, niepowtarzalna kultura, przejawiająca się w mowie, śpiewie, tańcach, stroju, sztuce ludowej, stylowym budownictwie drewnianym itd. Kultura ta do dzisiaj jest jeszcze żywa, przez co Kurpie obok Kaszubów i Górali uznawani są za najbardziej wyrazisty i barwny region Polski. Właśnie ta zachowana kultura, i zachowana w dużej mierze przepiękna leśna przyroda oraz gościnność mieszkańców – powodują, że region ten koniecznie trzeba zwiedzić i poznać. Czy można poznać Kurpie w jeden dzień? Nie można, ale ta jednodniowa wycieczka może być bodźcem do powrotu w te strony na dłużej. Ostrołęka (zwiedzanie – ok. 1 godz.) - spacer mostem im. Gen. Madalińskiego, Plac Gen. Bema, kościół pobernardyński św. Antoniego, Muzeum Kultury Kurpiowskiej. Ostrołęka – prawa miejskie posiada od 1373 roku. Liczy 56 tys. mieszkańców. W latach 1975-1999 stolica województwa, dziś stolica powiatu. Duży ośrodek gospodarczy i kulturalny. W 1831r. stoczono tu jedną z największych bitew Powstania Listopadowego, w czasie której wsławił się ppłk Józef Bem. Wcześniej , bo w 1809r. miała tu miejsce bitwa wojsk napoleońskich z rosyjskimi, co uwidacznia umieszczenie nazwy Ostrołęki na Łuku Triumfalnym w Paryżu. Z miastem związane są osoby m.in. dr. Józefa Psarskiego /1968-1953/ oraz Zofii Niedziałkowskiej / 1904-1991/– autorki biografii miasta. Parking dla samochodów przy rondzie ks. Siemowita III - skrzyżowanie drogi Warszawa-Suwałki oraz Ostrołęka –Olsztyn. Idziemy przez nowy most o wiszącej konstrukcji, z którego obserwujemy dolinę rzeki Narwi oraz panoramę miasta. Po zejściu z mostu znajdziemy się na Placu Gen. Bema – rynku ostrołęckiego starego miasta. Wokół zabytkowa XIX-wieczna zabudowa – ratusz, siedziby magistratu i starostwa, budynek dawnej poczty. Południową pierzeję rynku zburzyli okupanci niemieccy w czasie II wojny światowej, szykując teren pod wielki Dom Kultury. Obok ratusza idziemy ul. Kościuszki do Placu Prymasa Wyszyńskiego. Tu znajduje się kościół i zabudowania poklasztorne bernardynów - najpiękniejszy obiekt historyczny w mieście. Nazywany jest perłą późnego baroku północnego Mazowsza. Skromny zewnętrznie, uderza bogactwem wnętrz i przepiękną polichromią. Ufundowany w 1672r. przez Tomasza Gocłowskiego – sędziego ziemi nurskiej. W jego murach bronili się w czasie Powstania Listopadowego słynni „Czwartacy” - 4 Pułk Piechoty Liniowej (na zewnątrz murów od strony ul. Staszica znajduje się mogiła poległych Czwartaków). Wejście do zabytkowego kościoła znajduje się z podwórza od strony Placu Kard. Wyszyńskiego lub od strony ul. Gen. Bogusławskiego (dworzec PKS). Zwiedzając obiekt w dzień świąteczny będziemy mogli dodatkowo zwiedzić krużganki i znajdującą się tam Kalwarię. Wracamy ulicą Gomulickiego. Wiktor Gomulicki - autor „Wspomnień niebieskiego mundurka” mieszkał w Ostrołęce, co upamiętnia tablica na budynku bankowym. Po dojściu do ul. Bartosza Głowackiego, kierujemy się w prawo w stronę widocznego ratusza. Po drodze mijamy najstarszą ostrołęcką cukiernię - Leszczyńskich, założoną w 1918r. Warto wstąpić na wyśmienite ciastka. Przy rynku, za pomnikiem gen. Józefa Bema, w gmachu dawnej poczty znajduje się Muzeum Kultury Kurpiowskiej. Można tutaj obejrzeć wiele interesujących wystaw dotyczących miasta i regionu kurpiowskiego oraz kupić wydawnictwa, przewodniki, pamiątki, prace artystów ludowych. Po zwiedzeniu muzeum, wracamy do swoich samochodów, by wyruszyć w dalszą drogę. Smakoszy potraw regionalnych zaprasza znajdująca się w pobliżu (150m) Karczma Kurpiowska OSTOJA tel. (0-29) 7602625, znajdująca się przy ul. Stacha Konwy w kier. na Olsztyn. Następny etap – Nowogród. Informacje praktyczne Muzeum Kultury Kurpiowskiej – pl. Bema 8 – tel. /029/764-5443. Czynne codziennie oprócz poniedziałków. Wtorki i czwartki 10-16, pozostałe dni 10-14. W niedziele wstęp bezpłatny. Imprezy doroczne : Dni Ostrołęki obchodzone 12 –26 maja, w czasie których odtwarzane jest m.in. plenerowe widowisko „Bitwa pod Ostrołęka” Hotele Energetyk - ul. I Armii Wojska Polskiego tel/fax /029/7692248,7691181; Interhotel - ul. Partyzantów 1 tel./fax /029/7691012; Przy Stadionie - ul. Witosa 1 tel./029/ 7606889 Nowogród (30 km trasy) Miasto położone na wysokim brzegu Narwi. Ok. 2 tys. mieszkańców. Początki osady sięgają XII w. Główną atrakcją miasta jest Skansen Kurpiowski, który założył w 1927r. Adam Chętnik – wielki rodak i badacz ziemi kurpiowskiej. Jest to jedno z najstarszych i najpiękniej położonych muzeów na wolnym powietrzu w Polsce. Zbudowane zostało na wysokim brzegu Narwi, skąd roztacza się piękny widok na rzekę i położone za nią tereny Puszczy Kurpiowskiej. Możemy tu podziwiać wiele oryginalnych obiektów, m.in. zabudowania gospodarskie, chałupy, wiatrak z Plewek, młyn wodny z Dobregolasu II poł. XIXw., olejarnię z Witowego Mostu XIXw., spichlerz z Dylewa Starego przełom XVIII/XIX w., kuźnię z Zalasa z końca XVIIIw., karczmy. Obok znajduje się wiele obiektów mniejszych jak kapliczki, ule- kłody z XIX w., odrzynki drzew bartnych, kierat itp. Na miejscu w sklepiku można kupić przewodniki, pamiątki oraz wyroby twórców ludowych. W adaptowanej chacie, na terenie skansenu znajduje się też restauracja „Kurpsiosko karcma” (tel. (0-86) 2175554 lub 0604567443), która zaprasza zmęczonych i zgłodniałych turystów na potrawy i napoje kuchni kurpiowskiej. Informacje praktyczne Skansen w Nowogrodzie ul. Zamkowa 25, tel./fax 086 2175562 czynny jest od poniedziałku do piątku w godz. 9-16, soboty i niedziele 10-17. Na miejscu można zamówić przewodnika. Coroczne imprezy regionalne w Nowogrodzie:
Hotele Hotel i Restauracja Zbyszko ul. Obrońców Nowogrodu 2 tel. (0-86) 2175518, 2175799 Po zwiedzeniu skansenu trasą na Olsztyn przez Dębniki, Zbójnę, Kuzie jedziemy do Łysych (29 km). Łyse (59 km trasy) Miejscowość liczy 1600 mieszkańców. W centrum wsi dwa kościoły – stary drewniany św. Anny z 1876r. oraz nowy z 2000roku. Miejscowość słynie z dorocznych konkursów na największą i najpiękniejszą palmę wielkanocną, które odbywają się w Niedzielę Palmową. W pobliskiej wsi Lipniki znajduje się atrakcyjne gospodarstwo agroturystyczne EWA, z kuchnią regionalną, noclegami oraz tradycjami regionalnymi. Tel. (0-29) 7726110 lub 0604589356. Z Łysych drogą na Olsztyn kierujemy się w stronę Myszyńca, gdzie zatrzymujemy się na parkingu przy kościele. Myszyniec (74 km trasy) Miasto nad rzeką Rozogą, ok. 3 tys. mieszkańców. Miasto założone przez jezuitów w 1654r. W jego okolicach pod Kopańskim Mostem w 1708r. Kurpie pod przywództwem legendarnego Stacha Konwy stoczyli bitwę z grabiącymi wsie Szwedami. W murowanej dzwonnicy z XVII w., która miała być częścią wielkiego zespołu klasztornego ciekawostką są metalowe obroże tzw. kuny, w które kiedyś zakuwano przestępców. Za udział Kurpiów w 1863r. w powstaniu styczniowym (pod Myszyńcem doszło do bitwy oddziałów powstańczych pod dowództwem Zygmunta Padlewskiego z Rosjanami), miasto pozbawione zostało praw miejskich, które odzyskało dopiero w r. 1993. Najokazalszą budowlą w Myszyńcu jest kościół św. Trójcy, zbudowany w latach 1909-1922 w stylu neogotyckim. Wewnątrz warto zwrócić uwagę na tablicę pamiątkową poświęconą ks. Władysławowi Skierkowskiemu /1986-1941/, wikariuszowi tutejszej parafii w latach 1913-1915, który w okresie międzywojennym zebrał i spisał ponad dwa tysiące pieśni i obrzędów kurpiowskich, tworząc największy w Polsce zbiór pieśni ludowych. W niedużej odległości od kościoła (ok. 200m), w okolicy dworca PKS znajduje się regionalna restauracja HOPLA z kuchnią kurpiowską i oryginalnym wystrojem wnętrza. Informacje praktyczne: Imprezy folklorystyczne:
W pobliskiej wsi Wydmusy znajduje się gospodarstwo agroturystyczne ELA tel. (0-29) 7721912 lub 609858698, które poleca noclegi, kuchnie regionalną i inne atrakcje. Drogą na Chorzele jedziemy w stronę Czarni. Po ok. 10 km, po dojechaniu do rezerwatu Czarnia (tablica i kapliczka św. Huberta z niedźwiadkiem), skręcamy w prawo – 2 km do Czarni. Czarnia (86 km trasy) Czarnia – najmniejsza z gmin kurpiowskich, tylko 26oo mieszkańców. Warto zobaczyć neogotycki koścół z 1903r. Z niedalekiego Surowego pochodził brat Zenon Żebrowski – przyjaciel św. Maksymiliana Kolbe i towarzysz jego wyprawy do Japonii. Brat Zenon pozostał w Japonii, oddając się pracy misyjnej i dobroczynnej. Przed kościołem w Czarni stoi pomnik brata Zeno, na którym przytula on dwójkę dzieci – małą Kurpianeczkę i Japończyka. Napis na tablicy po polsku i japońsku - „Miłość bez granic”. Od r. 2002 w starej drewnianej plebanii tutejszy proboszcz ks. Wacław Nowacki urządził Muzeum Polsko-Japońskie im. Brata Zenona. Następnie zwiedzamy jeden z rezerwatów Puszczy Kurpiowskiej – rezerwat „Czarnia”. Zatrzymujemy samochód albo na leśnym parkingu 50 m przed skrzyżowaniem, albo też przecinamy drogę Myszyniec –Chorzele, po prawej stronie mając kapliczkę św. Huberta i po 200m zatrzymujemy się w miejscu oznaczonym tabliczką „Rezerwat przyrody”. Pozostawiamy samochód na małym leśnym parkingu, tuż przed szlabanem rezerwatu. Dalej możemy iść przez las wydeptanym głównym szlakiem. Podziwiamy ogromne sosny i świerki, jakich nie uświadczysz już w normalnych lasach. Po ok. 250 m zobaczymy ogrodzoną i oznakowaną pierwszą sosnę bartną. Kilkadziesiąt metrów dalej kloc sosny bartnej, przewrócony przez wichurę. Takich sosen, z prawdziwymi, liczącymi ok. 200 lat barciami, można spotkać tu jeszcze kilka. Barnictwo, czyli pozyskiwanie miodu od pszczół z barci na sosnach było kiedyś głównym zajęciem Kurpiów. Nie zawracając, jedziemy w kierunku Zawad – 5 km. Po ok. 1 km drogi mijamy wieś Bandysie. W czasie II wojny światowej za niepowodzenie w potyczce z partyzantami, Niemcy urządzili obławę na mieszkańców wsi i wywieźli wszystkich mężczyzn do obozów koncentracyjnych. Ze 120 przeżyło tylko siedmiu. Tamto tragiczne wydarzenie upamiętnia odsłonięty w 1976r. pomnik z nazwiskami wywiezionych i zamordowanych mieszkańców. Położony jest przy drodze, którą jedziemy. Jadąc cały czas prosto (część drogą żwirową) dojedziemy do drogi asfaltowej Myszyniec – Brodowe Łąki, gdzie skręcamy w prawo. Wkrótce Zawady. Z tą miejscowością związana jest postać Aleksandra Kopcia – nauczyciela i organizatora tutejszego ruchu kulturalnego. Za Omulwią rozpoczyna się wieś Brodowe Łąki. W Brodowych Łąkach przed kościołem skręcamy w lewo, kierując się na Baranowo (9 km). Baranowo (110 km trasy) Baranowo – wieś gminna. Ok. 2ooo mieszkańców. Warto zobaczyć kościół parafialny zbudowany z czerwonej cegły w stylu neogotyckim. Miejscowość znana jest z nowoczesnych zakładów mleczarskich: Hochlandu i Spółdzielni Mleczarskiej KURPIE. Z Baranowem związane są dwie postacie: ks. Jana Trzaskomy, przedwojennego proboszcza, wielkiego społecznika i organizatora życia kulturalnego, zamordowanego w Dachau w 1943r. oraz Bronisława Talara - organizatora ruchu partyzanckiego na terenie gminy, zamordowanego przez hitlerowców w Królewcu. Z Baranowa kierujemy się z powrotem na Ostrołękę. Mijamy wieś Czarnotrzew, rzekę Omulew i na skrzyżowaniu w Chudku skręcamy w lewo na Kierzek. Po 1 km skręcamy w prawo na Kadzidło (8 km), gdzie po dojechaniu zatrzymujemy się na parkingu koło kościoła. Kadzidło (125 km trasy) Miejscowość licząca ponad 4 tys. mieszkańców – wraz z Myszyńcem i Łysymi stanowi centrum kultury kurpiowskiej. Z Kadzidłem związane są postacie ks. Mieczysława Mieszki – proboszcza parafii oraz organizatora życia społecznego i kulturalnego w Kadzidle po II wojnie światowej i ks. Stanisława Tworkowskiego, kapelana Armii Krajowej, przyjaciela Prymasa Wyszyńskiego, propagującego kulturę kurpiowska na łamach ogólnopolskich wydawnictw religijnych i publikacji książkowych. Zwiedzanie rozpoczynamy od zbudowanego w stylu neobarokowym kościoła św. Ducha. Obok znajduje się położony na wzgórzu cmentarz. Na nim dzwonnica z kaplicą poświęconą poległym i pomordowanym Kurpiom. Odważnych zachęcamy do wejścia na taras widokowy dzwonnicy. Następnie zwiedzamy położoną wśród sosnowego lasu Zagrodę Kurpiowską . Możemy tu zobaczyć, jak Kurpie dawniej żyli i kupić pamiątki. Wejście i parking od strony ul. Słonecznej. Po męczącej wędrówce, wypada zajechać do położonej obok skansenu stacji paliw, by w nowocześnie urządzonym barze skosztować znakomicie przyrządzanych i podawanych potraw kurpiowskich (polecamy pierogi). Imprezy folklorystyczne:
Mirosław Grzyb |
||||||
|
||||||||
